MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin geçtiğimiz Ekim ayında 26 yıldan beri İmralı Cezaevi’nde bulunan PKK’nın kurucu lideri Abdullah Öcalan’a seslenerek örgütü lağvetmesi halinde umut hakkından faydalandırılabileceği yönündeki konuşması büyük heyecan uyandırmıştı.
Nasıl heyecan yaratmasın ki? Türkiye’de milliyetçiliğin kalesi olan bir partinin kıdemli genel başkanı, ilk defa bir aftan bahsetmekle kalmamış, gerekirse Öcalan’ın bu çağrısını TBMM’ye gelerek DEM Grup Toplantısı’nda dahi yapabileceğini söylemişti.
İlk yorumlar, Bahçeli’nin bu açıklamasının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan bağımsız olamayacağı yönündeydi. İddialara göre iktidar, MHP kanalıyla milliyetçi çevrelerde tepkileri yumuşatacak, sonrasında yeni bir açılım süreci başlatacaktı.
Ancak süreç beklendiği gibi gelişmedi.
Her şeyden önce, Bahçeli’nin çıkışı AK Parti’nin Kürt kökenli milletvekilleri ya da öne çıkan isimleri tarafından iyi karşılansa dahi partinin tamamında çok da destek bulmadı.
Bahçeli’nin açıklamasıyla başlayan süreçte bir yumuşama beklenirken, tersine DEM’li belediyelere ve yakın kuruluşlara operasyonlarda da azalma olmadı.
Son olarak, Halkların Demokratik Kongresi, yani kısaca HDK olan merkezinde de DEM’in olduğu kuruluşa düzenlenen operasyonda çok sayıda kişi gözaltına alındı.

Operasyonların amacı DEM’in solla ilişkisini koparmak mı?

Bu operasyonların nedenlerine dair farklı görüşler var. İlk görüşe göre devlet, bir taraftan Öcalan ile görüşmeler yoluyla örgütü silah bırakmaya davet etmeye çalışırken, öte tarafta baskıyı artırarak anlaşmaya zorlamak istiyor.
Bunun yanında DEM’in daha çok sol kanadını temsil eden kişilerin operasyonlarda hedef alınarak partinin özellikle CHP ve diğer sol partilerle olan işbirliğini sonlandırmasının amaçlandığı iddiası var ki hiç de yabana atılır değil. Muhalefetten uzaklaşan en azından iktidarla CHP arasındaki rekabette tarafsız kalan bir DEM, pek tabii ki Erdoğan’ın işine yarar. Erdoğan bunu sağlamak için bu yönde hamleler de yapabilir.

Kutuplaşma silahını kaybedebilir

Her iki iddiayı hafife almamakla birlikte Erdoğan’ın geçmişten farklı olarak yeni bir çözüm süreci istememesinde üç nedenin etkili olduğunu düşünüyorum. Bunlar sırasıyla şöyle:

1. Erdoğan, son 10 yıldır seçimleri kutuplaşma yoluyla kazanıyor. Bunun içinde, muhalefete yönelik “terörist” ve “terörle işbirliği yapıyorlar” söylemi en büyük argümanı. Bir çözüm süreci, bu silahı kaybetmesine neden olur.

2. “Terörle mücadele ediyoruz” söylemi, Erdoğan’a güvenlikçi politikalar uygulama şansı veriyor. Bu politikalar da özellikle halkın bir kısmı nezdinde etkili oluyor. Şok bir operasyon haberi, bir anda gündemi değiştirebiliyor. Ortaya çıkan bir kahramanlık öyküsü, öfke dalgası, terörle mücadelede kullanılan yeni silah sistemleri, iktidara propaganda şansı tanıyor.

3. Erdoğan, dini argümanlar olmak üzere, İslamcı veya kendisini sağda konumlandıran Kürtlerden bir şekilde oy almayı başarıyor. Zaman zaman şikayetleri olsa dahi, bu kesimin Erdoğan’ın sertlik söylemlerinden çok da şikayeti yok. Erdoğan’ın oy alamadığı kesim, DEM’e oy veren Kürtler. Bu kesimdeki kişiler, yaşam tarzı olarak daha seküler, daha sola yakın çevrelerden geliyor. Çözüm süreci olsa dahi, oylarını AK Parti’ye yönlendirebileceklerinin bir garantisi yok. Ayrıca, büyükşehirlerde uzun yıllardır yaşayan ve kentleşen Kürt seçmenin de yaşanan ekonomik sorunların etkisiyle daha bağımsız hareket ederek muhalefete yakın durduğu da görülüyor. Bu durum, son yerel seçimde de kendini gösterdi.

Erdoğan’a kendisine fayda getirmeyeceğini düşünüyor olabilir

İşte bu temel üç nedenden dolayı, Erdoğan’ın çözüm sürecinin kendisine ciddi bir siyasal çıkar sağlamayacağını düşündüğüne inanıyorum. Bu nedenlerden dolayı, olası bir çözüm sürecinin hayata geçmesi zor olduğu kadar başlasa da devamlılığı pek de kolay olmayacaktır.