“Günümüzde bulut teknolojisini, kuruluşlarında herhangi bir fonksiyonunda veya alanında kullanmayan firma kalmadı diyebiliriz. Kurumsal dijital dönüşümün temel taşlarından biri haline geldiğini söylemek de doğru olur. Diğer taraftan edindiğimiz tecrübelerden öğrendiğimiz, bunun sadece teknolojik bir değişim olmadığı stratejik bir dönüşüm gerektirdiği.

Stratejiyi oluşturmak, belirlemek ve karar vermek teknoloji liderleri ve BT’nin sorumluluk alanındadır. İş birimleri genle anlamda kullandıkları sistemlerin ve aldıkları hizmetlerin nereden sağlandığı ile ilgilenmiyorlar. Yönetimler ise konunun öncelikle maliyetlerine odaklanıyor. Bu maliyetlerin karşılığında getirdiği veya getireceği faydalar ve gelirlerlere katkısı çok iyi eşleştirilmelidir. Kısacası, sadece bir maliyet kalemi olarak değerlendirilmemeli, faydasının maliyetlerinden daha fazla getiri sağlayacağı iyi ölçümlenmeli, değerlendirmeli ve sürekli izlenmelidir.

Bulut sistemine geçiş sonrasında çoğu firmanın başına gelmiştir. Bazı durumlarda öngörülemeyen maliyetler ile ilerleyen dönemlerde karşılaşılmıştır. Bu maliyetlere direkt ve en büyük etki ise sağlayıcıların lisanslama ve hizmet modellerinde yaptıkları değişiklikler olmaktadır. Bu değişiklikler zaman zaman teknoloji firmalarındaki satınalmaları veya birleşmeleri ile hiç beklenmedik bir anda oluşabilmektedir.

Her ne kadar ilk başlangıçtaki ihtiyaçlara yönelik belirlenen lisanslama ve hizmet modelleri ve gelecek projeksiyonları olabildiğince rasyonel olarak hesaplansa da ilerleyen zamanda oluşan ihtiyaçlar ve beklentiler ile fazla maliyetlerin oluşması da muhtemel karşılaşılan durumlardan biri olabiliyor.

Bulut teknolojisine geçiş için en tepede her yapıya uygulanacak tek bir strateji olarak belirlenmesi yerine benzer yapıların, benzer sistemlerin ve benzer hizmetlerin, firmanın iş süreçleri bazında ayrı ayrı değerlendirilerek ayrı stratejiler belirlenmesi daha doğru bir yaklaşım olacaktır.

Stratejiler belirlenirken aşağıdaki adımlar uygulanabilir.

1. Durum Analizi ve Hedef Belirleme: Nereden Başlamalı?

• Mevcut Altyapının Değerlendirilmesi: Fiziksel sunucular, sanallaştırma altyapısı, veri depolama sistemleri ve uygulama mimarilerinin detaylı analizlerinin yapılması.
• İş Hedefleri: Neden buluta geçmek istiyoruz? Bulut geçişin temel motivasyonu nedir? (maliyet tasarrufu, operasyonel esneklik, ölçeklenebilirlik, hız, güvenlik, yapay zeka destekli servislere erişim v.b.)
• Risk ve Engellerin Belirlenmesi: Regülasyonlar, veri gizliliği, maliyetler, legacy sistemlerin uyumsuzluğu, organizasyonun direnci gözönünde bulundurulmalı v.b.

2. Uygun Bulut Modeli Seçimi: Hangi Yaklaşım Size Uygun?

• Genel Bulutu (Public Cloud): AWS, Azure, Google Cloud v.b. sağlayıcılar düşük başlangıç maliyeti ve hızlı kullanıma alımda avantaj sunabilir. Start-up’lar ve KOBİ’ler için ideal çözüm olabilir ancak finans, ilaç, enerji sektörü gibi yüksek güvenlik gerektiren alanlarda sınırlı olabilir.
• Özel Bulut (Private Cloud): Kritik iş süreçleri için kurumun kendi veri merkezi veya özel veri merkezleri tercih edilebilir.
• Hibrit Bulut (Hybrid Cloud): Müşteri veya hasta bilgileri gibi verilerin güvenliği istenirken, hizmet ve servisin hızlı ve esnek olması istendiğinde genel ve özel bulutun kombinasyonu şeklinde tercih edilebilir.
• Çoklu Bulut (Multi-Cloud): Birden fazla bulut sağlayıcısı kullanarak risk dağıtımı sağlanabilir. Örneğin, bir e-ticaret şirketi hem AWS hem de Azure’u kullanarak hizmet kesintisi riskini minimize edebilir.

3. Pilot Proje ile Başlama: Küçük Başla, Hataları Öğren

• Küçük bir iş yükü veya uygulamayla başlanması.
• Performans, maliyet ve süreçlerin değerlendirilmesi.
• Alınan derslerle genişleme planının düzenlenmesi.

4. Geçiş Stratejisi: “Lift-and-Shift” mi, Yeniden İnşa mı?

• Lift-and-Shift (Taşı ve Çalıştır): Acil geçişlerde ve mevcut uygulamda minimum değişiklik yapılması isteğine uygun olmasına karşın bulutun tam potansiyeli kullanılamayabilir.
• Refaktörizasyon: Uygulamaların bulut için optimize edilmesi özellikle bulut tabanlı özelliklere (mikroservisler, containerlar v.b.) uyumlu hale getirilmesinin mümkün olması gibi durumlarda tercih edilebilir.
• Yeniden Yapılandırma: Bulut tabanlı teknolojilerin kullanılarak uygulamaların yeniden oluşturulması gerekir.

5. Güvenlik ve Uyumluluk: Veri Nasıl Korunmalı?

• Güvenlik Politikaları: Veri şifreleme, kimlik yönetimi ve ağ güvenliği gibi önlemlerin değerlendirilmesi.
• Regülasyonlara Uyum: GDPR, KVKK, HIPAA gibi düzenlemelere uyumluluklar gözönünde buundurulmalıdır.

6. Maliyet Yönetimi ve Optimizasyonu: Görünmez Harcamaları Yakala

• Bulut kaynaklarını izlemek ve optimize etmek için araçlar belirlenmesi ve kullanılması.
• İhtiyaç duyulmayan kaynakların kapatılarak gereksiz maliyetlerin elemine edilmesi (otomatik ölçeklendirme imkanları değerlendirilebilir).

7. İnsan Kaynağı ve Değişim Yönetimi: Ekip Nasıl Hazırlanmalı?

• Ekibe bulut teknolojileri konusunda eğitimler aldırılarak teknik ekip güçlendirilebilir.
• Değişim yönetimi planlarıyla IT departmanı dışındaki ekipler için bulutun iş süreçlerine etkisi (örneğin, pazarlama ekibinin veri analiz araçlarına erişimi) anlatılarak organizasyondaki dirençleri azaltılabilir.

8. Sürekli İyileştirme: Performans Nasıl Maksimize Edilir?

• Bulut geçişi tek seferlik bir proje değil, sürekliliği olan bir süreç olduğundan performans ve maliyet sürekli izlenmeli.
• Daha iyi hizmetler veya maliyet düşürücü yaklaşımlar için düzenli optimizasyon yapılmalı.

Sonuç: Bulut Geçişi Stratejik Bir Yatırımdır, Geleceğe Hazır Bir Altyapı Sunar

Başarı; teknolojik adaptasyonun yanı sıra, kurum kültürü ve liderlik desteğiyle gelir. Her adımda MVP (Minimum Viable Product) yaklaşımı benimseyerek riskler minimize edilebilir, bulutun esnekliği iş stratejinize entegre edilebilir.”